OPERATIE SCHONE BACKBONES

Duizenden Nederlandse Internet-abonnees dreigen hun toegang tot het Net te verliezen. Wave heeft ontdekt dat grootgrutter in Internet-infrastructuur NLnet voor een deel steunt op glasvezelkabels van de Nederlandse Spoorwegen. Voor het gebruik van de NS-glasvelkabels mag - volgens het Ministerie van Verkeer en Waterstaat - echter geen geld worden gevraagd. De Hoofddirectie Telecommunicatie en Post onderzoekt nu of de experimentele NLnet/NS-samenwerking op de helling moet.

In Nederland Internetland schuilt een groot stilgezwegen geheim. Duizenden Nederlanders kunnen elk moment zonder Internet-aansluiting zitten. Dit geldt voor zowel particulieren als bedrijven. Het betreft diegene met een directe dan wel indirecte aansluiting op het landelijke netwerk van NLnet. Dit netwerk bestaat uit backbones die voor een gedeelte eigendom zijn van de Nederlandse Spoorwegen. Zij vormen als het ware de ruggegraat van het NLnet-netwerk. De Nederlandse Spoorwegen hebben sinds september 1994 een vergunning tot niet-commerciele proeven met telecommunicatie via de glasvezelkabel-infrastructuur van hun spoorwegennet. Deze vergunning is verstrekt door de Hoofddirectie Telecommunicatie en Post (HdTP) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat.

Voorlopig heeft alleen PTT Telecom het wettelijke recht tot commerciele exploitatie van zijn kabelstructuur. NLnet, waar de NS mee samenwerken, heeft echter al sinds een half jaar kostendekkende inkomsten voor zijn diensten ontvangen. Dit terwijl de backbones van de NS waarop deze netwerkdiensten worden aangeboden, niet mogen worden opengesteld tot enige vorm van exploitatie dan ook. Een aanzienlijk deel van Internettend Nederland is hierdoor aangesloten op backbones die volgens de officiele leest nog niet eens het proefstadium hebben verlaten. Het betreft hier voornamelijk de provincies Zuid-Holland, Utrecht en de mediastad Hilversum, maar zonder veel fantasie is te zien dat de typografie van de landelijke backbonestructuur van NLnet (zie http://www.nl.net/nlnet/english/nlnet-ip.html) akelig parallel loopt aan de grote lijnen en knelpunten van het spoorwegennet.

Concreet gaat het hier om dikke kabels in de grond waarover digitaal dataverkeer plaatsvindt. In het geval van het NLnet netwerk draait het om de bovengrondse leidingen van de NS. Middels deze backbones heeft iedereen die is aangesloten bij NLnet tevens toegang tot Internet. NLnet is naast bijvoorbeeld SurfNet, dat de academische wereld in Nederland verbindt, en concurrent Unisource (KPN) een van de gateways tot het wereldwijde Internet.

NLnet klapt dicht
NLnet-woordvoerder Ted Lindgreen klapt dicht als de afkorting NS valt. Zit NLnet op backbones die eigendom zijn van de NS? 'Dat heb ik niet gezegd. Dat mag niet worden gepubliceerd.' De NS op hun beurt doen alleen uitspraken over de NS. De woordvoerder houdt de lippen stijf dicht als NLnet ter sprake komt. 'Het enige wat ik wil vertellen, is dat de NS sinds september 1994 niet-commerciele proeven uitvoeren met hun infrastructuur. Overigens met toestemming van de HdTP.' Vraag rest uiteraard wat voor proeven en met wie? Bij wederhoor komt Lindgreen op zijn stilzwijgen terug en vertelt dat NLnet participant is in de proeven van de NS. Maar die backbones worden dus niet geexploiteerd? 'Nee.' Maar daar moeten toch klanten op zitten? Waar bestaan anders die proeven uit? 'Dat moet je maar aan Jan Jacobs vragen. Ik kan daar verder niets over zeggen. Ik wil namelijk zelf met dat nieuws naar buiten komen. Nu is het daar nog te vroeg voor.'

Lindgreen verwijst naar Jan Jacobs, directeur van Riverland Networks (RN), een World Wide Web server (http://www.riv.nl) in Noord-Brabant. Op deze server staat onder andere de elektronische versie van Wave. Hier huist tevens de e-mailserver die deze E-Wave verzendt. Volgens Lindgreen is RN 'een van de NLnet-klanten op de backbones van de NS'. Jacobs verklaart inderdaad fakturen te kunnen laten zien waarop Riverland Networks maandelijks voor Internet-connectiviteit betaalt. Maar heeft NLnet tijdens het opmaken van de contracten duidelijk gemaakt dat wat zij doen misschien wel illegaal is? 'Dat heeft Lindgreen inderdaad wel eens verteld, ja', erkent Jacobs.

Veronica en VPRO de dupe
Andere klanten die volgens Jacobs ook op de NS backbones zijn aangesloten zijn ondermeer Veronica Digitaal Centrum, de VPRO en de Internet-aanbieders bART en Stichting Knoware. Op de vraag of de huurlijn van de Haagse Internet-aanbieder bART naar een NS-station loopt, antwoordt Roland Vergeer: 'Daar kan ik niet op antwoorden.' Bruno Felix van de VPRO Web-server en ook een klant van NLnet, verklaart dat 'wij in principe niets te maken hebben met wat NLnet en de NS samen doen. Mocht er een probleem zijn, dan is dat hun probleem.' Maar hoe staat Felix er tegenover? 'Ik juich zo'n initiatief van de NS en NLnet toe aangezien dat de markt openbreekt. De mensen van NLnet zijn van het eerste uur en doen naar mijn mening hele goede dingen.' Perswoordvoerder Hans Scholten van de Hoofddirectie Telecommunicatie en Post is enigszins verrast. 'De NS hebben momenteel een artikel 23 machtiging dat hen in staat stelt proeven te ondernemen.' Is de HdTP op de hoogte van de exploitatie van de NS backbones? 'Wij hebben daar op dit moment geen wetenschap van. Maar er mag geen exploitatie van deze backbones plaats vinden. Het is een experiment. De interim-wetten die dat mogelijk zouden maken, laten nog minstens enkele maanden op zich wachten.' Wat zijn de mogelijke gevolgen van het feit dat de NS en NLnet hier blijkbaar geen geduld voor kunnen opbrengen? 'Dat kan ik nu nog niet direct overzien, maar we gaan dit zeker onderzoeken.'

'Treinreiziger betaalt Internet-proef'
Terug bij de NS heeft Jan-Kees Blok van NS Network Services nog aanvullende informatie: 'Onze proef samen met NLnet is gebaseerd op het feit dat NLnet een stichting is en met lage tarieven werkt. NLnet is een club mensen die hun verdiensten terugstoppen in hun netwerk en zijn zeker geen commerciele organisatie. Mensen mogen mij dan naief noemen. Ze doen maar, want ik geloof dat niet. De samenwerking met NLnet biedt ons voldoende garanties. Ik weet dat NLnet geld vraagt voor haar diensten. Maar daar zien de NS niets van. Wij hebben ook geen enkel financieel belang in deze. De proefnemingen met onze backbones kost ons alleen maar geld. Mijn kant is schoon. Ik weet verder niet hoe de geldstromen binnen NLnet lopen. Bij ons betaalt de treinreiziger de proeven.'

De eerste indruk nu is dat NLnet de grote vraag in Nederland naar Internet (afkomstig van gebruikers en leveranciers) heeft beantwoord met middelen die alleen voor experimentele doeleinden mochten worden gebruikt. De andere kant van het verhaal is dat er geen sprake is van een proef wanneer er geen verkeer over de backbones plaatsvindt. De kwestie komt neer op de vraag of het geoorloofd was van NLnet om gelden te vragen gezien de clausules van de vergunning die de NS momenteel hebben. Gezien de eerste reactie van de HdTP luidt het antwoord ontkennend. Hoe denkt NLnet daarover? Aris Doelman van NLnet: 'Ik zie geen probleem. Er is toch officieel toestemming gevraagd?' Is het feit dat NLnet contracten sluit met klanten niet strijdig met de vergunning van de NS? 'Dat zou kunnen. Ik weet niet of dat strijdig is. Wij vragen een vergoeding voor onze inspanningen om die proef te doen slagen. De NS hebben toestemming gevraagd en wij zijn correct bezig.'

Insiders vrezen dat NLnet en de NS op het matje van de Hoofddirectie Telecommunicatie en Post (HdTP) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat worden geroepen. In het ergste geval worden de NS gedwongen de 'proef' in te trekken en zit half Nederland zonder backbone en dus zonder e-mail, WWW en Internet. Tijd om over te gaan op een unplugged versie?

(wordt vervolgd in Wave 10)

See ya next week!
erwin@riv.nl

(c) Copyright 1995 Riverland Publications
Niets uit deze uitgave mag op welke manier dan ook hergebruikt worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.