De muziekindustrie maakt zich zorgen. Want sinds kort is mogelijk om via internet gekraakte stereo muziek in CD-kwaliteit te downloaden. Gratis welteverstaan.

De zorgen staken al eerder de kop op. In mei 1996 lanceerde de auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra een actie gericht tegen het onbetaald gebruik van muziek en muzieksamples op het Nederlandse deel van internet. Homepage houders werden aangeschreven met het verzoek de bestanden te verwijderen of te dokken. Buma/Stemra had een 'tijdelijke regeling' opgesteld: iedereen – particulier of onderneming - die meer dan vijf minuten muziek op zijn site heeft staan, dient honderd gulden per maand af te dragen aan Buma/Stemra. De internet gemeenschap kwam in opstand. Individuen organiseerden de Blue Note actie ter verdediging van de vrijheid van informatie-uitwisseling. Internet journalist Francisco van Jole daagde Buma/Stema zelfs uit tot een rechtzaak door pontificaal een sample op zijn homepage te plaatsen. Die rechtzaak is er nooit gekomen en ondanks dat sommigen – zoals Veronica – wel degelijk zijn gaan betalen, blijft de centrale vraag onbeantwoord: Is internet nou een handels- of een ontmoetingsplaats? Waarschijnlijk beide, wat de kwestie er niet makkelijker op maakt.
    'De kans is groot dat internet één van de manieren wordt om muziek in CD-kwaliteit te verkrijgen, naast de platenwinkel, de eigen kopie van radio of CD's, en dergelijke', schreef Buma/Stemra in een toelichting op haar tijdelijke regeling. Een jaar later is dit al werkelijkheid. Muziek in CD-kwaliteit is vrij eenvoudig op het Net te vinden. Maar niet zoals Buma het zou willen. We hebben het hier namelijk over gekraakte CD's die gratis via internet verspreid worden. Het aantal audio-piraten neemt de laatste tijd in omvang toe evenals de hoeveelheid albums en songs. De reden van deze opkomst is een compressietechniek genaamd MPEG Audio Layer 3, beter bekend als MP3.
    Een nummer van drie minuten staat normaliter gelijk aan een audiobestand (16-bit, stereo) van ongeveer 30 Mb. Veel te groot om zomaar met je 28K8 modempje binnen te halen. MP3 daarentegen drukt het bestand samen tot een factor 10 kleiner en dat zonder kwaliteitsverlies. Hoewel 3 Mb nog steeds aanzienlijk is om in stereo en digitaal naar een nummer van bijvoorbeeld The Spice Girls, U2, Herman Brood, of Daftpunk te kunnen luisteren, is het voor velen klein genoeg getuige het aantal overbelaste MP3-sites.
    MP3 vraagt om aparte software. Met CD rippers zoals Dido kun je een nummer van een audio CD kopiëren. Dat levert een lijvig WAV-bestand op die met een programma als L3 wordt omgezet in het MP3 formaat. Players zoals WinAmp of MacAmp die qua functionaliteit – shuffle - voor een gemiddelde CD-speler niet onder doen, spelen de bootleg nummers af. Een beetje stevige computerboxen of een verbinding naar je hi-fi versterker zijn overigens wel aan te raden.
    De meeste audio-piraten doen het niet voor het geld. Zij zijn enthousiastelingen die hun favoriete nummers als bestand op hun computer willen hebben staan en met anderen willen delen. 'Sample before you buy, no redistribution, and delete within 24 hours', luidt de de MP3-ethiek. Het downloaden van MP3 bestanden wordt hierbij gelijkgesteld aan het vooraf beluisteren van een CD in de platenzaak. Als je het nummer goed vindt, wil je toch de 'echte' CD.
    De platenmaatschappijen en auteursrechtenorgansaties hebben er geen boodschap aan. In het begin van de zomer werden in de Verenigde Staten drie MP3-sites voor de rechter gesleept vanwege het onrechtmatig via internet verspreiden van muziek. 'De problematiek wordt voor ons ook steeds dringender', zegt Buma/Stemra woordvoerder Willem Wanrooij. 'We hebben een paar keer op het punt gestaan om te procederen. Het moment komt dichterbij dat je moet denken aan een meer definitieve regeling.' Het is nog onbekend hoe die definitieve regeling eruit komt te zien. Duidelijk is wel dat de muziekindustrie zijn opwachting maakt voor een nieuwe vorm van distributie: digitaal. De gebruiker zal daarbij betalen voor wat hij beluistert: pay-per-play. Tot die tijd ben je aangewezen op MP3.

Erwin van der Zande

[gepubliceerd in Torch 3, september 97]