Dronken daklozen die elkaar lens slaan. Straatgevechten. Drugsverslaafden die crack roken. Rufus de Stuntzwerver die met zijn hoofd vooruit op alles inrent dat op zijn pad ligt. Zwerverjager Steve Urban die verkleed als een Bushtucker Man daklozen besluipt, bespringt en vastbindt. En als toetje beelden van naaktmodel Angela Taylor. Dat zijn de ingrediënten van de controversiële videofilm getiteld "Bumfights: A Cause For Concern". Alleen op internet verkrijgbaar op VHS of als DVD voor nog geen twintig dollar.

De eerste reactie die de previewbeelden op Bumfights.com oproepen, is argwaan. De site doet denken aan Bangbus.com, een pornosite die de indruk wekt waargebeurde streken met jonge vrouwen te tonen terwijl alles in scene is gezet. Bumfights.com heeft echter niets met porno te maken. Hier worden daklozen opgejut elkaar buiten bewustzijn te slaan. Je hoort de filmers op de achtergrond schatteren en joelen. Shockjock Howard Stern kreeg een exemplaar onder ogen en berichtte erover in zijn populaire radioshow: "Een extreme vorm van Jackass... Ik ben geshockeerd en ik ben niet snel geshockeerd. Dit moet je zien!"

De video groeide binnen een paar maanden uit tot een internetsensatie. De reacties onder internetgebruikers waren overwegend afkeurend. Een lezer van Metafilter.com: "Dit is pure sociopathie." Een ander: "Deze mensen zijn gemanipuleerd door lui die niks om hen geven en waar een publiek naar kijkt die hen ziet als cartoonfiguren in plaats van mensen." Daklozenorganisaties in de regio van Las Vegas (waar de makers een postbus hebben) en in Zuid-Californië doken een van de betrokken daklozen op die claimde dat hij was betaald om te vechten, en eisten dat de makers vervolgd zouden worden.

Daarop traden twee van de vermoedelijk vier makers naar buiten. In mei verklaarden Ray Laticia (23) en zijn co-producer Ty Beeson (24) tegenover CNN dat de daklozen niet vooraf betaald zijn om te vechten maar achteraf werden gecompenseerd met giften zoals voedsel, kleding of geld. "De meesten wilden ook gratis meewerken. Ze willen ergens deel van uit maken. Wij beschouwen hen als onze vrienden." Tegen Wired News zeiden ze een deel van de opbrengsten te zullen doneren aan de daklozenactivist Ted Hayes uit Los Angeles. Hayes steunt Bumfights.com omdat de video "het beste is wat de daklozenbeweging in de afgelopen 17 jaar is overkomen" door de aandacht voor de gruwelen van het leven op straat.

Het is de makers niet alleen om het goede doel te doen. Naar eigen zeggen zijn er inmiddels 300.000 exemplaren van Bumfights verkocht. De kersverse miljonairs geven toe de controverse bedoeld was. Laticia: "De video is erop gericht te shockeren. We zijn ons ervan bewust dat sommigen de beelden hilarisch zullen vinden en anderen weerzinwekkend. Zo verkoop je videos."

De politie heeft ook niet stil gezeten en heeft, getuige de arrestatie van de twee andere makers deze week in San Diego, eindelijk een dakloze gevonden die bereid was een aanklacht in te dienen. De twee inwoners van Las Vegas, Zachary Bubeck (24) en Ryan McPherson (19), zijn aangehouden op verdenking van samenzwering, uitlokking tot het begaan van een misdrijf en het illegaal betalen van mensen om te vechten. Op 10 oktober moeten ze voor de rechter verschijnen. De politie zoekt nog naar de twee makers die op vrije voeten zijn.

Erwin van der Zande

[gepubliceerd in de Volkskrant, 27 september 02]