Bij mijn vorige baan als redacteur van Wave magazine was ik verantwoordelijk voor de online neven-uitgaven: de nieuwsbrief e-Wave en de website Heatwave. De laatste was een bescheiden site met onder andere een goedlopende rubriek voor contactadvertenties en het online archief van de e-Wave. Mede door mijn vertrek bij Wave verdween niet alleen de e-Wave maar hield tevens de site op met bestaan. Het enige wat nu nog rest van de Heatwave, is welgeteld één 'tijdelijke' homepage. De pagina's zijn nergens meer terug te vinden. Een stukje digitale geschiedenis is deleted.

De Amerikaan Brewster Kahle, bekend geworden als uitvinder van het Wide Area Information Servers systeem, richtte deze maand precies een jaar geleden de Internet Archive op. Een initiatief om internet te behouden en een digitale 'bibliotheek' te bouwen. Kahle's grootste wapenfeit tot nu toe is een volledig digitaal archief van de Amerikaanse presidentsverkiezingen van vorig jaar. Naast de campagnesites van Bill Clinton en Bob Dole zijn ook de parodie-sites bewaard. Want ook die maken deel uit van een stuk online geschiedenis. In totaal heeft de Internet Archive al zo'n twee triljoen bytes (twee terabytes) aan data opgeslagen. Ter vergelijk: de bibliotheek van het Amerikaanse Congres bevat circa 20 terabytes aan tekstuele informatie. Kahle noemt in het maart nummer van Scientific American de dalende prijzen van digitale opslag als voornaamste reden waardoor een operatie van deze omvang mogelijk is.

'Het is eigenlijk griezelig dat digitale informatie zo'n korte levensduur heeft,' zegt Robert Verdegaal. 'Het updaten van een pagina op het web is te gemakkelijk.' Verdegaal is student grafische vormgeving aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. In zijn afstudeerproject Digital Decay stelt hij zich de vraag of een digitaal document kan verouderen. En of vormgeving daar een rol bij kan spelen. Een vormgeving van verval. Want bewaren is een ding, het herkennen van de leeftijd van een digitaal document gaat nog een stap verder. Elk digitaal document heeft een datum, maar die past zich aan bij elke modificatie. Verdegaal doet enkele experimentele vormsuggesties, waaronder het met de tijd laten veranderen van de resolutie, het laten verschieten van de kleuren, en het blurren van de tekst en beelden. 'Het is doorgaans niet zo moeilijk om een tijdschrift van 10 jaar geleden als zodanig te herkennen. Je herkent namelijk bepaalde conventies in de vormgeving omdat die bij een bepaalde periode horen. Op internet bestaan zulke conventies nog niet.'

Het aanleggen van een archief, laat staan het inbouwen van een verouderingsmechanisme, raakt enkele precaire kwesties. Wat nou als de verwijderde pagina van de Feyenoord hooligan met racistische uitlatingen door de Internet Archive is bewaard. Schendt dat de privacy van de hooligan? Willen wij wel bewaard worden? En wat te denken van de copyrights van digitale documenten waar menig uitgever en auteur nu al niet van kan slapen. Kahle werkt volgens het principe dat individuen hun documenten kunnen uitsluiten van archivering. Een principe dat de functie en waarde van een archief eigenlijk op zijn beurt weer ondermijnt. Het behoud van internet lijkt vooral een vraagstuk van verantwoordelijkheid. Wie dient digitale informatie te bewaren? De maker? De aanbieder? Jij, als lezer en gebruiker? Ik heb alvast mijn geboortefoto bewaard.