In Nederland is de piracy rate over 1996 berekent op 53 procent. Weliswaar een daling ten opzichte van 1995 maar in absolute getallen is de misgelopen omzet gelijk gebleven: een half miljard gulden. 'Nederland doet het wat dat betreft slecht in Europa. We zullen daarom in 1997 meer onze tanden laten zien. We kunnen niet vriendelijk en sympathiek blijven', zegt John Machgeels, de huidige voorzitter van de BSA Benelux. De BSA doet gemiddeld vijf invallen per maand. De doelgroep is momenteel het midden- en kleinbedrijf. Machgeels: 'Directeuren en managers zijn meestal niet goed op de hoogte van wat er met de hard- en software gebeurt binnen het bedrijf. En software wordt vrijwel nooit begroot in het budget.' Particulieren met een gekopieerde WordPerfect of Doom op hun 386 hoeven zich overigens voorlopig geen zorgen te maken. 'Wij keuren het kopiëren in geen geval goed. Maar als we achter particulieren aan gaan, kun je net zo goed bij elke huisdeur aankloppen. Dat heeft geen prioriteit.'

Grote boosdoeners zijn het kopiëren van software zonder licentie en illegale verzamel cd-roms zoals die van Crazy Bytes waarbij je voor circa tachtig gulden software en games koopt met een totale waarde van ruim 100.000 gulden. Eenderde van de illegale software vindt echter zijn weg naar talloze harde schijven via internet. 'Het is veel te makkelijk', zegt een systeembeheerder van een grote Nederlandse internetprovider die liever anoniem blijft. 'Wij hebben hier een 2 Mb lijn. We hadden Photoshop 4.0 en Red Alert al voordat die op de markt kwamen.' Hij is verantwoordelijk voor de software op de werkvloer. 'De standaard dingen zoals Windows 95 en Microsoft Office zijn geregistreerd. Je kunt niet zonder die software. Van bijvoorbeeld Adobe Photoshop daarentegen hebben wij maar één licentie. Die kosten 4000 gulden per stuk. Officieel is er dus maar één werknemer die daar mee werkt.'

Naar schatting wordt er dagelijks 500 Mb aan warez (gekraakte software) en duizenden cracks (registratiecodes voor shareware programma's) op internet gedownload. Dat gebeurt op Usenet in verscheidene warez nieuwsgroepen, via tijdelijke sites en via IRC in diverse chatkanalen (#warez). De warez scene is een ruilcultuur, een verslavend spel waarbij degene met de nieuwste software de meeste status geniet. Hoeveel een softwarepakket in de winkel kost, doet er niet toe. De crackers kraken software omdat het kan, niet om er geld mee te verdienen. Hoewel de 'fuck Microsoft' factor niet moet worden onderschat, stelt de crackers elite dat warez in wezen probeerversies zijn. De meeste software kan immers niet worden geruild en niet elk programma heeft een demo-versie.

'Waarom zou je betalen?' zegt de anonieme systeembeheerder. 'Vier- of vijfduizend gulden voor een stuk software is gewoon veel te duur voor een particulier. Thuis verdien je er toch geen geld mee. Voor een bedrijf is het anders, vind ik.' Alexander, een 18-jarige VWO student die onder de naam Lmax een homepage met warez-links onderhoudt, is het daar roerend mee eens. 'PaintShop Pro is een voorbeeld van een programma dat iedereen crackt. Het is ook geen programma om in de winkel te kopen.' Op zijn homepage valt direct op dat hij op zoek is naar een nieuwe server. Providers zijn doorgaans niet erg happig op klanten met hobbies zoals warez. Alexander: 'We hebben bij wizardsworld.com gezeten, bij anarchyrules.com, rampage.net.nz. Meestal moesten we weg vanwege de traffic. Maar weigeringen komen ook vrij veel voor. Simplenet.com bijvoorbeeld, die willen ons niet. GeoCities, AngelFire en Tripod zijn er ook allemaal tegen.'

Het illegaal gebruik van software lijkt vooral een mentaliteitskwestie te zijn. Een opportunische en anarchistische mentaliteit die wordt gevoed door de afwezigheid van mogelijke sancties. Waarom zou je inderdaad voor een programma betalen als je de registratiecode op talloze plaatsen op het Net kunt vinden en vrijwel zonder risico kunt downloaden? Wat niet wegneemt dat het kraken of kopiëren van software illegaal is en blijft. Programmeurs hebben er veel tijd, moeite en geld ingestoken. Toch gebeurt het en op grote schaal. De verspreiders van warez zijn bovendien juridisch zeer lastig te vervolgen. Een Amerikaans programma dat is gekraakt in Polen door een Duitser, op een tijdelijke site is gezet in Nieuw-Zeeland en wordt gedownload door een Belg die in Amsterdam woont... ga er maar aan staan. Gekraakte software is te lekker, net als zwartrijden, waarbij het eigen voordeel wint van het collectieve verlies. Daar zullen de tips (persoonlijke vendetta's niet meegerekend) van de kliklijn voorlopig weinig verandering in brengen.